Het incidenteel vaststellen van pancreas cysten bij beeldvorming is sterk toegenomen. De prevalentie van pancreas cysten neemt toe met leeftijd; 40% van patiënten van 70 jaar of ouder hebben een cyste in het pancreas. Ongeveer de helft (50%) van deze cysten zijn mucineus (intraductal papillary mucinous neoplasms (IPMNs) of mucinous cyst neoplasm (MCNs). Mucineuze cysten zijn non-invasieve vormen/voorstadia van een invasief pancreascarcinoom.  De meeste mucineuze cysten zijn eigenlijk indolent maar een klein percentage ontwikkelt zich daadwerkelijk tot invasief carcinoom.

Het klinische management van patiënten met pancreas cysten is in de praktijk een grote uitdaging. Enerzijds wil je weg blijven van overbehandeling en overdiagnostiek, anderzijds wil je de kans niet missen tot behandeling vóórdat een cyste maligne wordt. Dit vraagt om een multidisciplinair aanpak, waarbij verschillende medische disciplines vanuit de Hepato-Pancreato-Biliaire (HPB) ziekten betrokken zijn: MDL, radiologie, pathologie, chirurgie. Voor veel patiënten betekent dit een lang diagnostisch en follow-up traject met herhaalde radiologie en/of endoscopieën en pathologisch onderzoek. Deze herhaalde diagnostiek leidt tot vertraging in de behandeling, belastend onderzoek en hogere zorgkosten; en zorgt voor onzekerheid bij patiënten. Bij een deel van de patiënten leidt dit in de praktijk zelfs tot een risicovolle invasieve behandeling zoals een pancreasresectie, waarbij eigenlijk een expectatief beleid gerechtvaardigd zou zijn geweest omdat achteraf bleek dat de cyste toch een kleine kans op maligne ontaarding had.

Het onderzoek van pancreas (cyste)vocht is van cruciaal belang in de classificatie van deze cysten en in de vroege detectie van een pancreascarcinoom. Helaas heeft de huidige cytomorfologische analyse een erg beperkte sensitiviteit van +/- 50% voor het aantonen van maligniteit. Het toevoegen van Next-generation sequencing (NGS) aan de cytomorfologie, verhoogt de  sensitiviteit en specificiteit van het opsporen van neoplasieën (ontstaan in cysteuze afwijkingen) naar respectievelijk,  93% en 95%.

Introductie van High-definition NGS (HD-NGS; synoniem aan liquid biopsy methode) maakt het nu mogelijk om mutatie analyse te verrichten op celarm materiaal zoals dat van pancreas cysten.

In Nederland is deze techniek nog niet in gebruik.

Wij willen de HD-NGS techniek gebruiken voor het diagnosticeren van verschillende types pancreas cysten en voor het opsporen van (hooggradige)neoplasieën ontstaan in mucineuze cysten. Op deze manier, kunnen we sneller en patiëntvriendelijker tot de juiste diagnose komen, en uiteindelijk ook zorgkosten besparen. Een beperkt aantal patiënten met bij beeldvorming een pancreas cyste zullen aanvullend onderzoek krijgen; net als nu. Deze zijn patiënten met verdenking op een (pre)neoplastische cyste of een moeilijk te classificeren cyste.

Met het toevoeging van de HD-NGS, verwachten we om een betere selectie te kunnen maken tussen patiënten die op korte termijn een interventie nodig hebben, zij  die in een (minder intensief) follow-up  traject kunnen, en een groep bij wie geen follow up noodzakelijk is.

Voor de validatie en implementatie van de HD-NGS van pancreascyste vocht hebben wij een subsidie van € 88.920 gekregen van het Innovatiefonds van het St. Antonius ziekenhuis Nieuwegein.

Daar zijn wij trots op!

En gaan wij binnenkort beginnen met testen!

Vriendelijke groet, Mihaela en Ronald